Autisme laat zich moeilijk definiëren. Een diagnose autisme wordt gesteld volgens de criteria die beschreven staan in de DSM V; de sociale communicatie en interactie, stereotype gedragingen en interesses en sensorische overgevoeligheid. Hieruit voortvloeiend geeft autisme problemen op de gebieden van de theory of mind (sociale ontwikkeling), de executieve functies (plannen, organiseren, uitvoeren) en de centrale coherentie (overzicht hebben en contextverlening).
Als er sprake is van autisme verloopt de informatieverwerking op een andere manier, vaak is er sprake van een disharmonische ontwikkeling. Dat komt omdat autisme een pervasieve ontwikkelingsstoornis is.
Pervasief houdt in dat autisme op alle ontwikkelingsgebieden van invloed is; de sociale ontwikkeling, motorische ontwikkeling, zintuiglijke ontwikkeling, cognitieve ontwikkeling, emotionele ontwikkeling. In het verleden werd autisme onderverdeeld in verschillende categorieën zoals Syndroom van Asperger, PDD-NOS, kernautisme, MCDD e.d. Sinds 2015-2016 wordt in het psychiatrisch handboek DSM V gesproken over autisme spectrum stoornis A.S.S, de nieuwe officiële benaming voor alle vormen van autisme. Autisme Spectrum Stoornis (A.S.S.) is de verzamelnaam voor de verschillende vormen van autisme. De term spectrum wordt gebruikt in de zin van een veelkleurige waaier, waarmee aangegeven wordt dat er een grote diversiteit is in de manier waarop autisme zich uit.
Op welke manieren kan autisme zich uiten
Bij iedereen uit autisme zich op een andere manier. De ene persoon ervaart problemen bij het plannen en organiseren van taken. De ander heeft weer wat meer moeilijkheden op het gebied van de zintuiglijke informatieverwerking en is sneller moe en/of overprikkeld en weer een ander heeft moeite met sociale contacten en sociale communicatie.
De gevolgen van autisme zijn voor veel personen wel gelijk
– niet aan verwachtingen kunnen voldoen (worden vaak overschat of overvraagd)
– moeizame communicatie of miscommunicatie
In de opvoeding lopen ouders aan tegen
– opvoedproblemen, de “standaard” opvoeding werkt niet
– conflicten binnen het gezin
– overleven in plaats van samenleven
– een zoektocht door hulpverleningsland
– inleveren van persoonlijke belangen, zoals werk, opleiding
– de relatie tussen de ouders staat vaak onder druk
De gevolgen voor broers of zussen
– broers en/of zussen moeten veel incasseren
– komen vaak op de tweede plaats, worden ondergesneeuwd
– hebben soms last van angstige gevoelens vanwege onvoorspelbaar gedrag van broer of zus
– krijgen minder eigen ruimte omdat veel aandacht gevraagd wordt door de broer of zus
– stuiten op onbegrip door vrienden
Dit zijn zomaar wat voorbeelden waar een gezin met een kind met autisme mee te maken kan hebben.
Wat betekent dit voor de opvoeding?
In de normale opvoeding volgen ouders de ontwikkeling van het kind en reageren hierop zoals ze intuïtief denken dat het beste is. Ouders van kinderen met autisme hebben allang gemerkt dat gewone opvoedingstechnieken bij hun kind niet werken. Het vraagt van ouders een andere kijk op het gedrag van het kind. Kijken met voorkennis van autisme.
Hoe verloopt de waarneming?
Bij autisme wordt waargenomen in delen. Dit is een essentieel verschil met mensen zonder autisme.
Deze andere manier van waarnemen is de kern waar autisme om draait.
Als de persoon met autisme anders waarneemt, geeft de persoon ook een andere betekenis aan zaken.
Dit heeft grote gevolgen voor het denken.
Het waarnemen verloopt via de zintuigen, deze informatie gaat naar de hersenen, daar wordt informatie verwerkt en vervolgens komt er een reactie. In dit verwerkingsproces brengen de hersenen samenhang aan. Bij autisme ontbreekt deze samenhang. Dit komt doordat waargenomen wordt in delen, de samenhang is niet vanzelfsprekend aanwezig.
Bijvoorbeeld je ziet dat er iemand naar de voordeur loopt, je hoort de bel, je staat op en doet de deur open.
Hier hoef je niet echt over na te denken. Je hoort de bel en je doet open, is het verband tussen de waarneming (iemand naar de deur zien lopen en de bel horen) en het gevolg (de deur opendoen). Voor een persoon met autisme is dit verband niet vanzelfsprekend. Het kan voorkomen dat de persoon met autisme niet opendoet en rustig blijft zitten.
De informatie, iemand aan de deur, bel, opendoen komen als losse op zichzelf staande delen (puzzelstukjes) binnen, de hersenen gaan puzzelen (verwerken) dit kost meer tijd en energie. De hersenen werken hard om alle puzzels te leggen, de tijd die het kost om te reageren duurt hierdoor langer.
Deze manier van informatieverwerking heeft gevolgen voor het denken;
doordat de samenhang niet wordt gezien ervaart de persoon met autisme vaak chaos;
– zoekt veiligheid in repeterende handelingen.
– gaat op zoek naar routines en structuren (doet altijd alles op dezelfde manier).
– houdt vast aan deze structuren (raakt in paniek als het anders gaat).
– heeft hierdoor weerstand tegen verandering (chaos).
Moeite om zaken te plannen, te organiseren en uit te voeren
Nieuwe vaardigheden aanleren gaat moeizaam, bijvoorbeeld veters strikken, een jas aandoen, een werkstuk schrijven.
Vaak weet de persoon met autisme niet wat hij moet doen, hoe hij het moet doen in welke volgorde, waar hij het moet doen, wanneer hij dat moet doen, met wie hij dat moet doen. Er is geen overzicht, geen helikopterview, dit zegt niet iets over intelligentie, maar meer over het denken in losse delen.
De binnenkant van zichzelf en de ander
Als je autisme hebt is het moeilijk om de binnenkant of de binnenwereld van zichzelf of de ander te herkennen;
De persoon met autisme kan vaak alleen vanuit zichzelf, zijn eigen referentiekader denken. De vaardigheid om zich in te leven in een ander is vaak in beperktere mate aanwezig. Vriendschappen verlopen hierdoor moeizaam, non verbale communicatie wordt niet juist geïnterpreteerd; bijvoorbeeld blijven doorpraten als de gesprekspartner geen interesse meer toont of sarcasme wordt niet begrepen. De mate waarin deze problemen zich voordoen zijn per persoon verschillend.
You Contact
Zoek je ondersteuning in het begeleiden van je kind met autisme, heb je zelf autisme en wil je weten hoe autisme jouw leven beïnvloedt of heb je een partner met autisme en zou je willen weten hoe je meer in verbinding met je partner kunt komen? Neem dan contact op.